 Wilp heeft de tijd, een zonnewijzer voor Wilp In september 2013 introduceren wij het zonnewijzerproject “Wilp heeft de tijd, een zonnewijzer voor Wilp”, de start van een prachtige speurtocht naar de zonnewijzer van Wilp met als doel een zonnewijzer te realiseren aan de dorpskerk van Wilp. Deze website vertelt het verhaal van de zonnewijzer van Wilp vanaf het moment dat er een idee ontstaat, de zoektocht tot aan de realisatie en onthulling van een prachtig instrument aan de toren van de dorpskerk. Dit alles wordt aangevuld met fantastisch en uniek beeldmateriaal. Met veel enthousiasme zijn we een onderzoek gestart naar de zonnewijzer van Wilp als onderdeel van ons zonnewijzerproject “Wilp heeft de tijd”. Tijdens het lokaal onderzoek zijn we op zoek gegaan naar sporen, niet alleen aan het kerkgebouw zelf maar ook in archieven e.d. en ook het internet is veelvuldig geraadpleegd. Voor het verkrijgen van expertise hebben we vele contacten gelegd. Gaandeweg kreeg onze zoektocht ook nog een wat onverwachte wending nadat we op een bijzondere tekening stuitten. Vele bronnen zijn geraadpleegd en vele mailwisselingen hebben plaatsgevonden. We hebben vele prachtige plaatsjes bezocht en werkelijk juweeltjes van oude kerkjes op de gevoelige plaat vereeuwigd. Zo dicht bij huis en dan niet weten van het bestaan ervan….. Alleen dit al maakte het zeker de moeite waard! In november 2015 wordt de toren van de dorpskerk getooid met een prachtige zonnewijzer. Is daarmee ons verhaal nu klaar? Nee hoor, zeker niet! Met een hartelijke groet, Frans Pieters en Marten Bosma De zonnewijzer Een oude zonnewijzer in een nieuw jasje Op 15 november 2015 krijgt Wilp een zonnewijzer aangeboden ter herinnering aan het 1250 jarig bestaan van het dorp. Deze muurzonnewijzer hangt aan de zuidzijde van de Lebuïnuskerk in Wilp. De zonnewijzer is een instrument dat gebruikt werd om de tijd af te lezen en heeft een eeuwenlange geschiedenis. Er bestaan vele modellen zonnewijzers, maar allemaal gebaseerd op één van de drie basistypen: de verticale-, de horizontale-, of de equatoriale zonnewijzer. De zonnewijzer van Wilp is een verticale (muur) zonnewijzer; Een oude zonnewijzer in een nieuw jasje! Wat is het voor instrument en hoe werkt het?Wat betekent de tekst en waarom al die lijnen?Waarom loopt de tijd niet gelijk aan mijn horloge?
Onze huidige ‘klokkentijd’ is zó gemanipuleerd (geschikt gemaakt voor onze economie) dat geen enkele zonnewijzer daarmee nog gelijk kan lopen. De ‘zonnetijd’ kan daar soms sterk van afwijken. Toch kiezen we voor deze variant: het is de tijd in z’n meest pure vorm zoals die lange tijd in gebruik is geweest. De zonnewijzer zal exact de tijd aangeven zoals die door onze voorouders lang werd gebruikt. Er bestaan drie oorzaken voor het tijdsverschil. 1) Tijdzones De aarde is verdeeld in 24 tijdzones. Iedere tijdzone is in basis 15° (360º / 24 = 15°). De aarde draait eenmaal in de 24 uur om haar as, wat neer komt op op 4 minuten per graad. Wij hanteren in Nederland de Midden Europese Tijd (MET), dat gekoppeld is aan de 15e lengtegraad. Deze loopt over de stad Görlitz in het uiterste oosten van Duitsland. Wilp ligt op 6° OL. Dit is 9° ten westen van Görlitz en derhalve een tijdsverschil 9 x 4 = 36 minuten. 12 uur MET betekent dan ook dat op dat tijdstip in de stad Görlitz de zon door het zuiden gaat. In Wilp is het dan ook 12 uur, echter duurt het nog 36 minuten voordat de zon in Wilp exact door het zuiden gaat. De verdeling van tijdzones zorgt ervoor dat in Wilp de Midden Europese Tijd altijd 36 minuten voorloopt op de zonnetijd. Map verdeling tijdzones Bron: Landenkompas Tijdzones: + 36 minuten 2) Zomer- en wintertijd Om energiebesparende maatregelen zetten we in de zomer onze klok een uur vooruit. In de tijd van de zonnewijzer was dat niet aan de orde. Van het fenomeen 'energie' was niet of nauwelijks sprake, laat staan van 'energiebesparing'. Nee, de zonnewijzer kent alleen de zonnetijd. Dit betekent dan ook dat gedurende de zomertijd een uur toegevoegd moet worden bij de tijd die de zonnewijzer aangeeft. Onze klokken moeten we immers ook een uur vooruit zetten in de zomertijd!Zomertijd: + 60 minuten 3) Middelbare Tijd De zonnewijzer geeft de zonnetijd weer. De klok geeft de middelbare tijd weer. Wat is het verschil? De zonnetijd is de plaatselijke tijd gemeten met een zonnewijzer. Twaalf uur 's middags wordt gedefinieerd als het moment waarop de zon de plaatselijke meridiaan passeert. De zon staat dan exact het zuiden. De tijd tussen twee opeenvolgende passages is een zonnedag. De lengte van een zonnedag varieert echter in de loop van het jaar, waardoor de zonnetijd ongelijkmatig is. Ten opzichte van de klok verschilt het moment waarop de zon de meridiaan passeert van dag tot dag. De baan van de aarde om de zon is niet perfect cirkelvormig maar een ellips. Deze ellipsbaan van de aarde samen met haar schuine stand t.o.v. de zon zijn de oorzaken van de variaties in daglengte. De middelbare tijd is over een jaar gemiddeld gelijk aan de zonnetijd, maar elk etmaal duurt precies 24 uur. De rimpels zijn glad gestreken. Door deze vereffening van de variatie van de zonnetijd kan de middelbare tijd worden weergegeven door gelijkmatig lopende uurwerken. Met de grafiek hieronder kan de tijdvereffening bepaald worden. De rode lijn geeft de tijdsvereffening weer in minuten gedurende het jaar.  Tijdsvereffening grafiekboven de as het aantal minuten dat de plaatselijke middelbare tijd voorloopt op de zonnewijzer (maximaal 14 minuten), en onder de as het aantal minuten dat hij achterloopt (maximaal 16,5 minuut). Middelbare Tijd: +/- Tijdsvereffening SamengevatHoe reken ik de zonnewijzertijd om naar de klokkentijdIn de wintertijd geldt: Klokkentijd = Zonnewijzertijd + 36 min +/- Tijdsvereffening VoorbeeldHet is 1 maart. (het is dus wintertijd) De zonnewijzer geeft een tijd weer van 10:00 uur.Wat is dan de tijd volgens onze horloge? (klokkentijd)Klokkentijd = 10:00 uur + 36 min + 12 min = 10:48 uurIn de zomertijd geldt: Klokkentijd = Zonnewijzertijd + 36 min + 60 min +/- Tijdsvereffening VoorbeeldHet is 1 oktober. (het is dus zomertijd) De zonnewijzer geeft een tijd weer van 10:30 uur. Wat is dan de tijd volgens onze horloge? (klokkentijd)Klokkentijd = 10:30 uur + 36 min + 60 min - 10 min = 11:56 uur |
Meer berichten van Kijk in
Op 12 april 1945 werd onder codenaam Cannonshot de bevrijding van West Nederland ingezet. Met amfibievoertuigen (Buffels) staken de Canadezen vanaf Gorssel de IJssel over. Er v...
Zienswijze Wilpse gemeenschap op het ontwerpwijzigingsbesluit luchthavenbesluit Lelystad
Kijk in Wilp
Op 18 februari heeft de Wilpse gemeenschap een bijeenkomst gehad, georganiseerd in Dorpshuis de Pompe, op initiatief van Belangenvereniging Wilp. Dit verslag geeft duidel...
De politie onderzoekt een woninginbraak in uw buurt. Misschien heeft u iets gezien of gehoord en is uw informatie relevant voor het lopende onderzoek. De inbraak is geple...
Meer berichten
“Ik ben dankbaar voor deze plek” De wekelijkse bezoekjes aan onze Ontmoeting geven de 86-jarige Ina Kolkman uit Twello weer energie. “Ik vond de eerste stap, om alleen hierheen ...
Beweegblog #68 - McGill Big 3: Oefeningen die iedereen zou moeten doen In een wereld waarin we steeds meer zitten, scrollen en haasten, raakt onze onderrug vaak overbelast – en ...
Op 1 december gaan de raadsleden met elkaar in debat en neemt de raad besluiten. U bent welkom om de vergadering bij te wonen vanaf de publieke tribune. Daarnaast is de vergade...